Centrale bankiers overal ter wereld keken 22 mei jongstleden reikhalzend uit naar de persconferentie van collega Yellen, de voorzitter van de Fed. Zij waren vooral benieuwd naar wat ze zou gaan zeggen over een mogelijke renteverhoging. Een mogelijke renteverhoging betekent automatisch een duurdere dollar. Een duurdere dollar betekent weer, dat de eigen lokale valuta’s in waarde dalen en dat kan de eigen, vaak sputterende economieën weer een steuntje in de rug geven.
Mevrouw Yellen heeft slechts ten dele aan de verwachtingen voldaan. Ze verklaarde, dat een renteverhoging nog dit jaar in het verschiet lag, maar dat de economische data tegenvielen. De groei zou daardoor wel eens matig kunnen blijven. Dat is eigenlijk slecht nieuws. Een zwakkere groei in de VS betekent een beperkte rentestijging met een dollar die minder sterk oploopt. Daardoor zullen wisselkoersen zich minder gunstig ontwikkelen en dat betekent weer dat centrale banken zelf aan hun lokale valuta’s moeten gaan sleutelen. Dat doen ze eigenlijk liever niet. Veel landen hebben immers problemen die niet opgelost kunnen worden door de lokale munt verder te verzwakken.
Neem bijvoorbeeld een land als Australië. De centrale bank, de Bank van Australië, heeft in dit jaar al tweemaal de rente verlaagd en volgens de eigen notulen overwegen de centrale bankiers nog meer rentestappen. Dat zou een probaat middel zijn om de inflatie en dus de economie te stimuleren. De schaduwzijde is, dat alsmaar dalende rentevoeten de huizenmarkt een extra impuls zal geven en die is al oververhit. Een sterkere dollar zou voor landen als Australië, maar ook zeker voor Europa een deel van de problemen oplossen. De recente waardestijging van de euro ten opzichte van de dollar heeft het opkoopprogramma van de ECB behoorlijk in de wielen gereden.
Voor veel landen zou een sterkere dollar een zegen zijn, omdat het dan niet nodig is de koers van de eigen valuta omlaag te praten en zo heimelijk een valutaoorlog te voeren. Er is echter een land, dat zich nergens wat aan gelegen laat liggen en dat is Japan. Daar spant de overheid actief met de Bank van Japan samen om de waarde van de yen verder omlaag te duwen en met succes. In mei is de waarde van de yen ten opzichte van de dollar fors gedaald. Er gaan nu ¥ 124 in een dollar tegen ¥ 119 aan het begin van de maand mei.
De aanhoudende waardedaling van de yen heeft gevolgen voor het gedrag van Japanse pensioenfondsen. Die hebben heel veel Japanse staatsobligaties op de balans staan, die amper of zelfs helemaal geen rendement opleveren. De vermogensbeheerders zijn daarom, als zovele collega’s, een zoektocht naar meer rendement begonnen. Dat betekent, dat er een proces op gang is gekomen, waarbij een uitstroom uit Japanse staatsobligaties op gang is gekomen naar aandelen, zowel Japanse als buitenlandse. In de eerste zes maanden kocht het grootste Japanse pensioenfonds GPIF voor een bedrag van ¥ 7 biljoen aan buitenlandse assets. Uiteindelijk is het deze zogeheten reallocatie, die de Yen nog dit jaar verder omlaag kan drukken naar ¥ 132 in de dollar.
De lachende derde van deze vorm van valutaoorlog voeren zijn de exporterende bedrijven. Die zien hun winsten steeds verder oplopen. In tweede instantie is het de Nikkei 225. Die is dit jaar met bijna 20% in koers gestegen. De verliezers zijn andere exporterende landen, die met hun lokale valuta’s moeten opboksen tegen een steeds zwakkere Yen. Dat kan uitmonden in een regelrechte wereldwijde valutaoorlog! Als de Amerikaanse dollar doet wat iedereen hoopt, dan wordt de kans daarop in ieder geval een stuk kleiner.
De verwachte daling van de yen ten opzichte van de dollar biedt beleggingskansen. Beleggers die in valuta’s willen beleggen, dienen zich terdege bewust te zijn dat valutamarkten zeer volatiel zijn en dat de risico’s daarmee groot zijn.