Het begrip disruptive technology is hard op weg een nieuwe hype te worden. Elke (technologische) innovatie moet ontwrichtend zijn, moet de bestaande orde op zijn kop zetten. Slimme marketeers proberen hun producten of diensten aan de man te brengen door ze als disruptive, als ontwrichtend te omschrijven. Het begrip wordt zo snel uitgehold en tot een lege huls gemaakt! Het is uiteraard ook verkeerd het hele begrip disruptive technology bij het oud vuil te zetten, want het bankwezen staat aan de vooravond van mogelijk zeer ontwrichtende ontwikkelingen. Dat althans is het beeld dat de consultants van McKinsey schilderen in hun laatste Global Banking Annual Review.
De consultants denken dat het bankwezen een groot deel van haar inkomsten gaat verliezen, omdat technologiebedrijven in staat en bereid zijn om financiële diensten te verlenen tegen een fractie van de kosten die banken maken. Als McKinsey het goed gezien heeft, dan gaat het niet om klein bier! Als het om kredietverlening gaat, dan zullen banken op termijn 60% van hun huidige winsten verliezen en 40% van hun omzet. Het gaat dan bijvoorbeeld om kredieten voor een nieuwe auto of voor een creditcard. Een deel ervan gaat naar de klant in de vorm van lagere prijzen en een deel verdwijnt in de zakken van de nieuwe concurrentie.
De nieuwe concurrentie zal zich uiteraard op die diensten richten die de slagroom op de taart vormen. Volgens de consultant genereerde het bankwezen in 2014 uit kredietverlening en salesactiviteiten een omzet van $ 1,75 biljoen. De return on equity uit deze activiteiten bedroeg 22%. Balance sheet activiteiten genereerden een omzet van $ 2,1 biljoen, maar de return on equity was hier een magere 9,5%. Het moge duidelijk zijn, waar de voorkeur van de technologiebedrijven als Apple en Google naar uit gaat. Banken lopen dus het risico om te verworden tot een gezichtsloze versterker van de balans. Het is aan de banken zelf om te bepalen wat ze gaan doen. Willen ze coute que coute de bankrelatie met de klant overeind houden of kiezen ze voor het lot van de anonieme verstrekker!
Overigens is het zover nog niet, dat banken nu al daadwerkelijk uit hun lucratieve activiteiten verdrongen worden. Het aandeel van banken in de wereldwijde kredietverlening is al jaren stabiel, aldus het rapport. De erosie van dat aandeel kan nog wel eens op zich laten wachten als de toezichthouders mochten besluiten de ontwrichters dezelfde regels en voorschriften op te leggen als de banken. Het is bijna zeker, dat de nieuwkomers hiervoor zullen terugdeinzen. Ze willen wel de lusten, maar niet de lasten! Volgens McKinsey bedroeg in 2014 de winst van het hele bankwezen ongeveer $ 1 biljoen en kwam de return on equity uit op 9,5%. Dat percentage was vooral te danken aan het steeds verder snijden in de kosten. Dat was nodig, omdat het bankwezen al jaren last heeft van een druk op de marges.
Dat is voor de banken de zonzijde van het verhaal. De schaduwzijde is, dat de succesverhalen vooral uit de Verenigde Staten en China komen. Volgens de consultants hebben tweederde van de banken in de ontwikkelde wereld en een derde van de banken in de opkomende markten een return on equity die lager is dan de cost of equity. De waarderingen voor deze banken liggen lager dan hun boekwaarde. Die banken kijken reikhalzend uit naar bijvoorbeeld een renteverhoging om zo winsten te verbeteren. Het is echter maar de vraag, of ze dan wel in staat zijn om hun bedrijf fundamenteel te verbeteren. Bij McKinsey denken ze dat het structureel verbeteren van de winst een zeer moeilijke opgave zal blijken, omdat de marges in dit decennium alleen nog maar zullen verkrappen. Het laatste waar de sector dan ook behoefte aan heeft, is een instroom van nieuwe concurrentie!