Na het heftige onweer boven de internationale beurzen op maandag, leek op dinsdag de rust weer terug te keren. Zeker in veel Westerse landen leefde het idee, dat de paniek op maandag ietwat was doorgeslagen. Bovendien namen Chinese autoriteiten op dinsdag zogeheten vertrouwenwekkende stappen. De rente ging omlaag en banken kregen meer bewegingsvrijheid om kredieten te verlenen.
Is het dankzij deze stappen eind goed al goed? Of is het misschien niet zo verstandig om gewoon weer over te gaan tot de orde van de dag en de boel de boel laten? Het is misschien niet nodig om je blijvend druk te maken over de val op de Chinese beurzen. Die waren veel te snel opgelopen en een correctie was min of meer onvermijdelijk. De grafiek laat wat dat betreft aan duidelijkheid niet te wensen over.
Waar wel aandacht voor moet blijven is de vraag, of de Chinese autoriteiten de komende maanden en jaren wel tegen de grote problemen van het land zijn opgewassen. Die vraag mag je niet automatisch met ja beantwoorden. De autoriteiten hebben tot dusverre enkele vreemde bokkensprongen gemaakt. Ze hebben enkele honderden miljarden ingezet om de koersval op de beurs te stoppen. In die reddingspoging hebben ze zodoende veel van hun politieke prestige geïnvesteerd. Zijn ze tot deze (wanhoops)daad overgegaan omdat het met de reële economie veel minder gaat dan iedereen aanneemt? De totaal onverwachte devaluatie van de yuan op 11 augustus moeten we waarschijnlijk ook in dat licht bezien. Op zich is het geen gewichtige maatregel, maar dat wordt het wel als het onderdeel is van een beleid om het slechte economische tij te keren.
Chinese autoriteiten hebben zichzelf enkele jaren geleden flink wat huiswerk gegeven. De economie, die tot dusverre gebouwd is op hoge investeringen in de industrie, de infrastructuur en de bouw, moet een meer Westers gezicht krijgen. Dat betekent, dat de consumentenbestedingen centraal komen te staan en dat er naast de industrie meer ruimte moet komen voor een dienstensector. Bij deze nieuwe economie past een groei van 6,5% - 7%. Als de autoriteiten niet in hun opzet slagen, dan kan de rekening voor hen hoog gaan uitvallen in de vorm van economische en politieke onrust.
Dat de Chinese economie vertraagt is geen nieuws, maar wel dat de vertraging veel groter is dan tot nu toe aangenomen. Dat beweert tenminste het internationaal onderzoeksbureau Consensus Economics. Dat bureau beweert dat de groei in China dit jaar niet boven 5,3% gaat uitstijgen!
Als dat zo is, dan hebben de autoriteiten een probleem. Het bruto nationaal product rust voor 44% op investeringen. Dan is een groei van 5% veel te laag. Dan leveren die investeringen veel te weinig op. Dat percentage kan en moet dus omlaag. Als dit goed gebeurt, hoeft dat niet eens ten koste van de groei te gaan. Het zou echter wel ten koste van de vraag gaan. Dat willen diezelfde autoriteiten ten koste van alles voorkomen. Dat was ook de belangrijkste reden voor Beijing om in 2008/09 de investeringen een extra impuls te geven om zo compensatie te vinden voor het wegvallen van de traditionele exportmarkten. Dat beleid is trouwens in retrospectief een mislukking geworden. De wet van de afnemende meeropbrengst liet zich nadrukkelijk gelden.
Wie de feiten op een rijtje zet, moet constateren dat de Chinese autoriteiten voor drie enorme ‘uitdagingen’ staan. Ze moeten in de eerste plaats de financiële excessen uit het (recente) verleden opruimen. Ze moeten ook een consumenten georiënteerde economie opbouwen en tegelijkertijd de vraag in stand houden. Het is onduidelijk en onzeker hoe Beijing deze doelstellingen wil bereiken. Gelet op hun recente beleidsmaatregelen moeten we misschien het ergste vrezen!